Kiezen studiekiezers voor een brede of specialistische studie?

In een steekproef vroegen we havisten en vwo’ers uit de bovenbouw naar de stelling over verbreden of specialiseren. 139 scholieren deden mee aan de poll: een derde zit op de havo en twee derde op het vwo. Het merendeel van de steekproef bestaat uit vrouwen. Om onderbelichting van de mannelijke stem te voorkomen is de man/vrouw-verdeling rechtgetrokken met behulp van weegfactoren. De populatiegegevens zijn gebaseerd op cijfers van het CBS.

Iets meer dan de helft van de scholieren kiest voor een brede opleiding

56% van de havisten zegt te kiezen voor een brede opleiding, zie Figuur 1. Van de vwo’ers ligt het percentage iets hoger, namelijk 62%. Scholieren lichten toe dat ze met een brede opleiding eigenlijk nog alle kanten op kunnen. Veel van hen zijn op dit moment nog te onzeker over hun carrièrekeuze om voor een specialistische opleiding te gaan.

Figuur 1 Voorkeur verbreden of specialiseren onder havisten en vwo'ers (N = 139)

Ik weet nog niet precies wat ik leuk vind in mijn opleiding, dus dan kan ik het tijdens die opleiding ontdekken. Ook kan je er veel kanten mee op, wat ook leuk is.

Eindexamenkandidaten geven vaker de voorkeur aan een brede opleiding

Voor zowel havisten als vwo’ers zien we dat de latere leerjaren minder vaak voor een specialistische opleiding kiezen, zie Figuur 2. Waar de verdeling in het vierde leerjaar ongeveer gelijk is, ligt de verdeling na het vierde leerjaar op rond de 70% voor een brede opleiding en 30% voor een specialistische opleiding.

Figuur 2 Voorkeur specialiseren of verbreden per leerjaar (N = 139)

Twijfelaars geven de voorkeur aan brede opleidingen

Wanneer we de resultaten van de poll bekijken vanuit de journey van de scholieren, zien we dat scholieren die zeker zijn van hun studiekeuze vaker voor een specialistische opleiding kiezen, zie Figuur 3. We zien dat de voorkeur voor een brede opleiding toeneemt naarmate de scholieren meer twijfelen over hun studiekeuze. Dit geldt voor zowel de havisten als de vwo’ers.

Figuur 3 Voorkeur verbreden of specialiseren op basis van journey (N = 139)

Door een brede opleiding te kiezen stel je de definitieve keuze van wat je echt wil gaan doen iets meer uit.

Ik kies voor een brede opleiding omdat…

Drie kwart van de havisten kiest voor een brede opleiding omdat zij verwachten hiermee betere baankansen te hebben, zie Figuur 4. Voor de vwo’ers weegt de inhoud van de opleiding het zwaarst in hun overweging om voor een brede opleiding te kiezen. De moeilijkheidsgraad ten opzichte van een specialistische opleiding weegt (nagenoeg) niet mee in het besluit om voor een brede opleiding te kiezen.

Figuur 4 Redenen om voor een brede opleiding te kiezen (N = 84)

Ik kies voor een specialistische opleiding omdat…

Het overgrote deel van de havisten en vwo’ers geeft aan te kiezen voor een specialistische opleiding vanwege de inhoud, zie Figuur 5. Interesse in het beroep is voor 82% van de havisten de voornaamste reden om te specialiseren. De moeilijkheidsgraad ten opzichte een brede opleiding weegt (nagenoeg) niet mee in de overweging van deze steekproef om voor een specialistische opleiding te kiezen.

Figuur 5 Redenen om voor een specialistische opleiding te kiezen (N = 55)

In plaats van overal wat vanaf te weten ben ik dan gespecialiseerd in een gebied, dit helpt bij het werk want die specifieke kennis is daar nodig.

Samengevat

Uit deze steekproef blijkt dat:

• meer dan de helft van scholieren een brede opleiding prefereert;
• scholieren uit latere leerjaren vaker de voorkeur geven aan een brede opleiding;
• des te meer scholieren twijfelen over hun studiekeuze, des te liever zij een brede opleiding willen volgen;
• scholieren kiezen voor een brede of specialistische opleiding vanwege de inhoud en interesse in het beroep;
• havisten verwachten met een brede opleiding betere baankansen te hebben;
• de moeilijkheidsgraad van de opleiding (nagenoeg) niet meeweegt in de overweging om voor een brede of specialistische opleiding te kiezen.

*De resultaten van dit onderzoek geven slechts een indicatie van de richting. De omvang van de steekproef is te beperkt om te extrapoleren naar de populatie. Voor exacte cijfers is meer onderzoek nodig.

Bijlage: Bepaling weegfactoren

Tabel 1 Bepaling weegfactoren havisten

Tabel 2 Bepaling weegfactoren vwo'ers